تجزیه یک کیسه پلاستیکی در طبیعت بین صد تا هزار سال طول می‌کشد. روز جهانی بدون نایلکس برابر با بیست و یکم تیر شاید بهانه‌ای برای مشارکت به منظور کاهش هر چه بیشتر تولید و مصرف کیسه‌های پلاستیکی باشد.

کیسه‌های پلاستیکی پس از اختراع پلاستیک در سال ۱۸۵۶ میلادی توسط «الکساندر پارکس» مهمان خانه‌های ما شده‌اند و در همین مدت زمان نه چندان طولانی توانسته‌اند اثرات مخرب زیادی بر جای بگذارند. در واقع زندگی مدرن علاوه بر رفاهی که برای انسان به همراه دارد گاه ضررهای جبران ناپذیری را نصیب او می‌کند.

خطرات زیست محیطی کیسه های پلاستیکی

هنگامی که کیسه‌های پلاستیکی به عنوان زباله دور ریخته می‌شوند، به علت ماندگاری بیش از ۵۰۰ سال در محیط، باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند. این کیسه‌ها به همراه باد جابه‌جا شده و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراهه‌ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات افزایش می‌یابد. کیسه‌های پلاستیکی درصورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک‌پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه‌ها و خفگی ناشی از آن می‌میرند.

کیسه‌های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی می‌مانند، بنابراین دوباره پراکنده شده و از بین بردن حیاتی دیگر را ادامه می‌دهند. پلاستیک‌ها درصورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کُند در محل‌های دفن می‌توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب‌های زیرزمینی شوند. این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست هستند.

بسیاری از پرندگان به دلیل گیر افتادن داخل کیسه‌های پلاستیکی نمی‌توانند پرواز کنند

سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی و پرندگان دریایی بر اثر خوردن کیسه‌های پلاستیک  می‌میرند

حقایقی جالب درباره این کیسه‌های نازنین !!!

سالانه حدود ۳۸۰ میلیارد قطعه کیسه‌پلاستیکی در ایالت متحده مصرف می‌شود و سهم هر شهروند آمریکایی سالانه ۱۲۰۰ کیسه پلاستیکی است که برای تولید این میزان پلاستیک دست‌کم ۱۲ میلیون بشکه نفت لازم است. تنها یک تا دو درصد کیسه‌های پلاستیکی تولید شده در آمریکا بازیافت می‌شوند.
بر اثر آلودگی حاصل از کیسه‌های پلاستیکی، سالانه هزاران جانور آبزی و بیش از یک میلیون پرنده در جهان تلف می‌شوند.

برنامه حفاظت از محیط زیست سازمان ملل متحد برآورد کرده‌است در هر ۱٫۶ کیلومتر مربع از اقیانوس‌ها، ۴۶ هزار قطعه زباله پلاستیکی شناور وجود دارد.

کیسه‌های پلاستیکی اغلب به صورت اشتباهی توسط حیوانات بلعیده شده و پس از انسداد معده آنها منجر به مرگشان می‌شوند.

وقتی کیسه‌های پلاستیکی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند، پلاستیک موجود در آنها هرگز از بین نرفته و ذرات سمی آزاد شده از آنها وارد زنجیره غذایی می‌شود.

بیشتر کیسه‌های پلاستیکی برای تجزیه کامل به ۱۰۰۰ سال زمان نیاز دارند و عمر آنها بیش از ۱۰ برابر عمر انسان است.
طبق تازه‌ترین گزارش کمیسیون اروپا، استفاده از پلاستیک طی ۵۰ سال اخیر به اوج رسیده و تولید جهانی آن در هر سال از ۱٫۵ میلیون تن در سال ۱۹۵۰ میلادی به ۲۴۵ میلیون تن در سال ۲۰۰۸ میلادی رسیده است.

ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سراسر جهان

در سال ۲۰۰۲ میلادی، بنگلادش نخستین کشور بزرگی بود که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد. این کشور به دنبال سیل ویرانگر سال ۱۹۸۸ میلادی و به دلیل این که کیسه‌های پلاستیکی با بستن راه فاضلاب‌ها عامل اصلی شدت یافتن سیلاب بودند،‌ خسارات چشمگیری دید.
چین نیز در حال حاضر در نظر دارد با اعمال قانون منع تولید کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک تا حد زیادی در هزینه‌ها و مصرف نفت در این کشور صرفه‌جویی کند.

۳۳ نماینده مجلس انگلیس در سال ۲۰۰۹ میلادی تصمیم به منع تولید کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک و تعیین مالیات برای سایر انواع کیسه‌های پلاستیکی گرفتند.

در سال ۲۰۰۳ میلادی نیز دولت تایوان،‌ توزیع کیسه‌های پلاستیکی رایگان در فروشگاه‌ها و مراکز خرید را ممنوع کرد. ضمن اینکه استفاده از ظروف یکبار مصرف در رستوران‌های این کشور نیز ممنوع شد و حتی بسیاری از فروشگاه‌ها از افرادی که کیسه‌های خرید خود را به همراه نمی‌آورند جریمه نقدی دریافت می‌کردند.

در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند نیز به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی ۹۴ درصد کاهش یافته است. در سوئیس، آلمان و هلند نیز برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مالیات وضع شده است.

استفاده از کیسه‌های سازگار با محیط زیست
تا پیش از تولید کیسه‌های سازگار با محیط زیست، تنها راهکار زیست محیطی موفقیت‌آمیز در زمینه مقابله با انباشت زباله‌های پلاستیکی، ممنوعیت استفاده از این کیسه‌ها یا تشویق به بازیافت آنها بود اما با ورود کیسه‌های سازگار با محیط زیست که به طور طبیعی قابل تجزیه هستند، مسیر این مبارزه تغییر کرد که دلایل آن به شرح زیر است:
کیسه‌های سازگار با محیط زیست ۴۶ درصد کمتر از کیسه‌های پلاستیکی ترکیبات پایه نفتی و رزینی دارند.

در فرآیند تولید کیسه‌های سازگار با محیط زیست چهار برابر انرژی کمتر و شش برابر آب کمتر نسبت به تولید کیسه‌های کاغذی مصرف می‌کنند.

کیسه‌های سازگار با محیط زیست در مراحل پیش از تولید ۳۴ درصد کمتر از کیسه‌های پلاستیکی گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند.

کیسه‌های سازگار با محیط زیست در صورت دور انداخته شدن در محیط غیرسمی ظرف ۲۴۰ روز یا حتی کمتر در معرض تابش نور خورشید تجزیه می‌شوند.

و اما ایران…

کمتر پیش می‌آید وقتی برای خرید وارد فروشگاه می‌شویم، اجناس خریداری‌شده‌مان را بدون کیسه پلاستیکی تحویل بگیریم. درحالی‌که می‌توانیم اقلام کوچک را داخل کیف بگذاریم یا اگر اجناس بیشتری خریداری کرده‌ایم، همه را داخل یک یا دو کیسه قرار دهیم؛ اما هر تکه را داخل یک کیسه می‌گذاریم! اخیراً هم در مراسم‌های سوگواری و میهمانی به‌جای استفاده از ظروف رایج غذاخوری، از ظروف یکبارمصرف استفاده می‌کنیم و در پایان مراسم نیز همه را داخل سفره یکبار مصرف می‌پیچیم و راهی سطل زباله می‌کنیم.

بی‌توجهی دولت به وضع قوانین بازدارنده در این خصوص نیز میزان مصرف را تشدید کرده است. ازاین‌رو چندسالی است که به همت گروه‌های دوستدار طبیعت، برای ترویج فرهنگ کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی، در ایران نیز روز ٢١ تیرماه روز بدون نایلون نام‌گذاری شده است. نظر به اهمیت حفاظت از محیط زیست سازمان میادین میوه و تره بار تعیین یک روز نمادین با عنوان روز بدون نایلکس در شهر تهران، با شعار امروز یک کیسه پلاستیکی کمتر را به ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهر تهران پیشنهاد داد.

توجه داشته باشید اگر هر خانوار ایرانی در روز فقط یک کیسه پلاستیکی کمتر مصرف کند، در پایان هر سال از دورریز بیش از هشت میلیارد کیسه پلاستیکی جلوگیری می‌شود. تولید کمتر از هشت میلیارد کیسه پلاستیکی یعنی صرفه‌جویی در مصرف هزاران بشکه نفت و داشتن طبیعتی پاک‌تر. بنابراین بهتر نیست حداقل از همین امروز کمی مسئولانه‌تر در قبال طبیعت کشورمان برخورد کنیم و با مصرف کیسه‌های پارچه‌ای چندبارمصرف به فروشندگان بگوییم: ممنون پلاستیک نمی‌خواهم.

منابع :

سایت بیتوته ، تبیان، ایسنا، روزنامه شرق